Η ιατρική έχει ζήσει άλματα: από τα πρώτα εμβόλια μέχρι τη χαρτογράφηση του DNA. Όμως το 2025, μια νέα έννοια αρχίζει να περνά από τα εργαστήρια στα ιατρικά συνέδρια: τα ψηφιακά δίδυμα οργάνων (digital twins). Πρόκειται για εικονικά, υπολογιστικά αντίγραφα ζωτικών οργάνων, τα οποία μπορούν να «τρέξουν» σε υπολογιστή και να προσομοιώσουν την αντίδραση ενός οργανισμού σε φάρμακα, χειρουργεία ή ακόμη και σε καθημερινές συνήθειες.
Τι ακριβώς είναι;
Φαντάσου μια καρδιά που δεν χτυπά στο σώμα σου, αλλά σε έναν αλγόριθμο. Ένα αντίγραφο που μιμείται με ακρίβεια το δικό σου καρδιαγγειακό σύστημα, με βάση τις εξετάσεις, τα γονίδια και τον τρόπο ζωής σου. Για τον γιατρό, αυτό σημαίνει ότι μπορεί να δοκιμάσει μια νέα θεραπεία στο ψηφιακό αντίγραφο πριν τη δοκιμάσει σε σένα. Για τον ασθενή, σημαίνει λιγότερο ρίσκο και περισσότερη εξατομίκευση.
Από την ιατρική… στο transhumanism
Οι αισιόδοξοι βλέπουν σε αυτά την αρχή μιας νέας εποχής: εξατομικευμένη ιατρική, πιο ακριβείς θεραπείες, καλύτερα αποτελέσματα. Όμως υπάρχει και μια πιο «παράξενη» προέκταση. Αν κάθε όργανο μπορεί να αντιγραφεί ψηφιακά, πόσο απέχει η στιγμή που θα δημιουργηθεί ένα πλήρες ψηφιακό δίδυμο ανθρώπου; Από εκεί μέχρι την ιδέα της «ψηφιακής αθανασίας» το βήμα δεν είναι και τόσο μακρινό.
Η συζήτηση αυτή αγγίζει την καρδιά του transhumanism: την ιδέα ότι η τεχνολογία μπορεί να ξεπεράσει τα φυσικά όρια του ανθρώπινου σώματος. Αν η καρδιά, οι πνεύμονες ή ο εγκέφαλος μπορούν να «τρέχουν» σε προσομοίωση, τότε πού σταματά η βιολογία και πού αρχίζει η τεχνητή συνείδηση;
Επιστήμη ή φιλοσοφία;
Οι ερευνητές είναι προσεκτικοί. Τα ψηφιακά δίδυμα σήμερα αφορούν κυρίως σε όργανα όπως η καρδιά ή οι πνεύμονες, με στόχο να βοηθήσουν στην ανάπτυξη νέων φαρμάκων. Δεν μιλάμε (ακόμα) για ολόκληρο άνθρωπο. Ωστόσο, η ταχύτητα με την οποία αναπτύσσονται τα μοντέλα μηχανικής μάθησης και η υπολογιστική ισχύς, ανοίγουν δρόμο σε σενάρια που χθες φάνταζαν επιστημονική φαντασία.
Και εδώ ακριβώς μπαίνει η φιλοσοφία. Αν ένα ψηφιακό δίδυμο μπορεί να προβλέψει πώς θα αντιδράσεις σε μια θεραπεία, δεν είναι απλώς εργαλείο. Είναι, σε έναν βαθμό, «σκιά του εαυτού σου». Και αν αύριο υπάρξει πλήρες ψηφιακό αντίγραφο του εγκεφάλου σου, ποιος θα ορίζει την ταυτότητά σου; Το βιολογικό σώμα ή η ψηφιακή εκδοχή;
Ένα μέλλον γεμάτο ερωτήματα
Το 2025 δεν έχουμε ακόμη τον «ψηφιακό άνθρωπο». Έχουμε όμως το πρώτο βήμα: όργανα που ζουν παράλληλα στον φυσικό και τον ψηφιακό κόσμο. Για την ιατρική είναι επανάσταση. Για τη φιλοσοφία είναι πρόκληση. Και για το cosmicnet, είναι μια απόδειξη ότι το μέλλον χτίζεται ήδη σήμερα, εκεί που η επιστήμη ακουμπά την αθανασία.
