Μου ζητήθηκε να γράψω για τις διάφορες δαιμονικές οντότητες αλλά τελικά κατέληξα να χαζεύω σε ράφια βιβλιοπωλείων βρίσκοντας πολλά κι ενδιαφέροντα βιβλία αλλά λίγα περί δαιμόνων. Ίσως τελικά να είναι απαγορευμένη γνώση…
Παραθέτω εν συντομία ορισμένες πληροφορίες που μας προσφέρει η Wikipedia περί δαιμόνων, πριν τα βιβλία που προτείνω για όποιον θέλει να εντρυφήσει στο θέμα:
Τί είναι ο Δαίμονας
Ένας δαίμονας, ή δαίμων, είναι ένα υπερφυσικό και συχνά κακόβουλο ον που κυριαρχεί στη θρησκεία, τον αποκρυφισμό, τη λογοτεχνία, τη μυθοπλασία, τη μυθολογία και τη λαογραφία.
Η αρχική ελληνική λέξη δαίμων δεν έχει αρνητική σημασία και υποδηλώνει το θεό, καθώς και το πνεύμα ή τη θεϊκή δύναμη. Η ελληνική αντίληψη για ένα δαίμονα εμφανίζεται κυρίως στα έργα του Πλάτωνα, όπου περιγράφει τη θεϊκή έμπνευση του Σωκράτη.
Στις αρχαίες θρησκείες της Εγγύς Ανατολής και τις Αβρααμικές παραδόσεις, συμπεριλαμβανομένης της αρχαίας και μεσαιωνικής χριστιανικής δαιμονολογίας, δαίμονας είναι η επιβλαβής πνευματική οντότητα που μπορεί να προκαλέσει δαιμονική κατοχή, απαιτώντας εξορκισμό. Στον δυτικό αποκρυφισμό και τη μαγεία της Αναγέννησης προέκυψε από τη συγχώνευση της ελληνορωμαϊκής μαγείας, της εβραϊκής αγκαντάχ και της χριστιανικής δαιμονιολογίας, και έτσι πιστεύεται ότι ένας δαίμονας είναι μια πνευματική οντότητα που μπορεί να εξαπλωθεί και να ελεγχθεί.
Δαίμονες - Οι σκοτεινοί άγγελοι
Ένα διαχρονικό ταξίδι από τις ανιμιστικές δοξασίες και τα δαιμόνια των αρχαίων, μέχρι τις σύγχρονες ερμηνείες της ψυχανάλυσης. Ανακαλύψτε τους δαίμονες-θεούς της Αιγύπτου αλλά και τα μυστήρια της Βυζαντινής δαιμονικής μαγείας. Περιπλανηθείτε στο δαιμονικό σύμπαν των incubus και succubus, των διαβόητων αόρατων βιαστών, διαβάστε αληθινές ιστορίες δαιμονισμένων και ζήστε τις μεταμορφώσεις των δαιμόνων μέσα από την τέχνη και τις διηγήσεις των παραδόσεων. Μια συναρπαστική δαιμονολογία με άφθονη ιστορική και λαογραφική τεκμηρίωση, που καλύπτει ένα κενό στην ελληνική βιβλιογραφία.
Δαίμονες και διάβολος στην Ελλάδα
Στη σύγχρονη Ελλάδα πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να μιλάνε για ξωτικά, γοργόνες, κυνόμορφα πλάσματα και άλλα τερατόμορφα όντα, παρόμοια με εκείνα που απεικονίζονταν στους μεσαιωνικούς χάρτες. Αμφισβητώντας τις κοινότυπες αντιλήψεις για αυτούς τους μοχθηρούς δαίμονες, δηλαδή ότι εναπόκεινται αποκλειστικά και μόνο στη σφαίρα της λαογραφίας και των δεισιδαιμονιών, και ότι διαχωρίζονται εντελώς από το Χριστιανισμό, ο Charles Stewart μελετά τα «πιστεύω» των Ελλήνων σχετικά με τα ξωτικά και τον Ορθόδοξο Διάβολο, προκειμένου να καταδείξει την αλληλεξάρτηση της δογματικής θρησκείας με τις διάφορες ελληνικές τοπικές λατρείες. Όπως οι χαρτογράφοι του Μεσαίωνα πίστευαν ότι στα όρια του τότε γνωστού κόσμου κατοικούσαν δαίμονες, οι οποίοι εξουσίαζαν τους τόπους αυτούς, έτσι και οι ελληνικοί δαίμονες θεωρείται ότι ενεδρεύουν σε απόμερες περιοχές – στα ρέματα, τα πηγάδια και τις σπηλιές. Οι δαίμονες αυτοί βρίσκονται κοντά στην ανθρώπινη κοινωνία και επιτίθενται στους κατοίκους προκαλώντας αρρώστιες ή επιφέροντας ακόμα και το θάνατο – όπως υποστηρίζουν οι πληροφοριοδότες του C. Stewart. Μελετώντας μια ασυνήθιστη σειρά πηγών, από την επιτόπια έρευνα του συγγραφέα στη Νάξο μέχρι και τα Ορθόδοξα λειτουργικά κείμενα, το συγκεκριμένο βιβλίο παρουσιάζει τα ξωτικά ως στοιχεία ενεχόμενα στην ελληνική νόηση: με τη βοήθεια τους οι άνθρωποι μπορούν να ερμηνεύσουν ή να κατανοήσουν τα τραύματα και τις αντιξοότητες της ζωής. Συγχρόνως, ο C. Stewart εξετάζει την κοινωνική δυναμική των ξωτικών, η οποία βοηθά τους ανθρώπους είτε να αποδεχτούν αυτούς τους δαίμονες ως έναν κρίκο που συνδέει την κλασική Ελλάδα με τη σύγχρονη, είτε να τους απορρίψουν εντελώς από τη ζωή τους θεωρώντας τους ως στοιχεία οπισθοδρομικότητας και αμάθειας.
Δαιμονολογία
Ο δαίμων υπήρξε περισσότερο μια αφηρημένη έννοια και λιγώτερο ενσαρκωμένη μορφή. Στον Όμηρο η λέξη για τα πρόσωπα σημαίνει τον θεοειδή, τον όμοιο με τους θεούς, ενώ για τα πράγματα το θαυμαστό. Η κλητική του επίσης είναι διττής σημασίας: δηλοί τον αξιοθαύμαστο αλλά και τον δυστυχή. Η ετυμολογία είναι από το ρήμα δαίω, δαίνυμι, και σημαίνει αυτόν που διανέμει, διαμοιράζει τις ανθρώπινες τύχες. Αργότερα ο Πλάτων στον Κρατύλο του θα ασχοληθεί με την ετυμολογία του δαίμονος εξάγοντας την λέξη από το επίθετο δαήμων, που σημαίνει ο σοφός, ο γνώστης, ο έμπειρος.
Η έννοια του δαίμονος αλλάζει με τις εποχές και οι δραστηριότητες του ποικίλλουν. Σε αρχαιότερες εποχές οι δαίμονες είναι οι υπηρέτες των Θεών και οι διαβιβαστές των θελημάτων τους, κάτι σαν τους χριστιανικούς αγγέλους. Αργότερα αποκτούν μια διφυή υπόσταση, ενώ κατά την χριστιανική επικράτηση μεταλλάσσονται σε πνεύματα του κακού.”
Η παρούσα, πρωτότυπη αρχαιογνωστική μελέτη αναφέρεται στην έννοια αλλά και στην ύπαρξη του δαίμονος, από τους κρητομυκηναϊκούς μέχρι τους ύστερους νεοπλατωνικούς χρόνους. Εξετάζονται τα είδη των δαιμόνων, όπως ο δαίμων της Τύχης, ο αγαθοδαίμων, ο Σωσίπολις, ο Τελεσφόρος, οι Κήρες, η Εμπούσα κ.ά.
Διαπιστώνω μια έκδηλη απογοήτευση σε όσους και όσες περιμένατε μια απάντηση για το εάν υπάρχουν ή όχι!
Εάν το γνωρίζαμε με σιγουριά δε θα αποτελούσε μυστήριο…
Η κοινή λογική όμως λέει ότι για να υπάρχει στη λαική γνώση εδώ και χιλιάδες χρόνια, άρα το συμπέρασμα είναι πως δεν υπάρχει καπνός χωρίς φωτιά…
