Η ιδέα ότι ο άνθρωπος μπορεί να «βγει» από το σώμα του και να ταξιδέψει σε άλλες διαστάσεις δεν είναι καινούργια. Από τα αιγυπτιακά Βιβλία των Νεκρών μέχρι τις σύγχρονες εμπειρίες έξω από το σώμα (out-of-body experiences – OBE), η αστρική προβολή συνοδεύει πάντα τις αφηγήσεις για το άγνωστο. Το ερώτημα όμως παραμένει: πρόκειται για παιχνίδι του νου ή για πραγματική περιπλάνηση σε άλλους κόσμους;
Μαρτυρίες από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα
Σε όλες τις παραδόσεις βρίσκουμε ιστορίες που μοιάζουν με αστρικές προβολές. Οι σαμάνοι περιέγραφαν ταξίδια ψυχής, οι μυστικιστές μιλούσαν για «άνοδο στον ουρανό», οι βουδιστές για βίωμα έξω από την υλική υπόσταση. Στη σύγχρονη εποχή, χιλιάδες άνθρωποι ισχυρίζονται ότι βίωσαν την αίσθηση του να βλέπουν το σώμα τους από ψηλά, συνήθως σε καταστάσεις ύπνου ή κοντά στον θάνατο.
Η επιστήμη μπαίνει στη συζήτηση
Νευροφυσιολόγοι έχουν ερευνήσει το φαινόμενο και το συνδέουν συχνά με τον ύπνο REM, τις παραισθήσεις και την απορρύθμιση των αισθητηριακών κέντρων του εγκεφάλου. Μελέτες δείχνουν ότι ηλεκτρικός ερεθισμός σε συγκεκριμένες περιοχές μπορεί να προκαλέσει την αίσθηση ότι «αιωρείσαι έξω από το σώμα σου». Αυτό ενισχύει την άποψη πως η αστρική προβολή είναι μια νευρολογική ψευδαίσθηση.
Από την άλλη, υπάρχουν και επιστήμονες που προειδοποιούν ότι δεν έχουμε επαρκή στοιχεία για να απορρίψουμε πλήρως την πιθανότητα ύπαρξης «εναλλακτικών καταστάσεων συνείδησης». Η μελέτη της συνείδησης είναι ακόμη ανοικτό πεδίο, και οι απαντήσεις σπάνια είναι μονοδιάστατες.
Μεταφυσική ανάγνωση
Οι ερευνητές της εσωτερικής παράδοσης βλέπουν αλλιώς το ζήτημα. Για αυτούς, η αστρική προβολή είναι μια τεχνική: με διαλογισμό, συγκέντρωση ή συγκεκριμένες αναπνοές, μπορείς να αποσπάσεις την «αστρική σου μορφή» από το σώμα και να ταξιδέψεις σε άλλες διαστάσεις. Περιγράφουν κόσμους γεμάτους φως, όντα που επικοινωνούν με νοητικά σήματα και το πέρασμα μέσα από «αστρικά τοπία» που δεν μοιάζουν με τίποτα στη Γη.
Αυτές οι περιγραφές δεν μπορούν να επαληθευτούν με όργανα, αλλά για όσους τις βιώνουν είναι αληθινές και καθοριστικές. Συχνά αναφέρουν ότι η εμπειρία άλλαξε τον τρόπο που βλέπουν τη ζωή και τον θάνατο.
Ανάμεσα σε δύο κόσμους
Είναι η αστρική προβολή μια παραισθητική λειτουργία του εγκεφάλου ή ένα παράθυρο προς άλλες πραγματικότητες; Η απάντηση εξαρτάται από το ποια γλώσσα μιλάς: της επιστήμης ή της μεταφυσικής. Όμως και οι δύο πλευρές φαίνεται να συμφωνούν σε κάτι: η ανθρώπινη συνείδηση παραμένει ανεξερεύνητη, γεμάτη γρίφους.
Ίσως οι αστρικές προβολές να είναι απλώς το υποσυνείδητο που παίζει με τις αισθήσεις μας. Ίσως πάλι να είναι η πρώτη ματιά σε ένα σύμπαν παράλληλο με το δικό μας. Σε κάθε περίπτωση, είναι μια εμπειρία που δεν αφήνει κανέναν αδιάφορο και που συνεχίζει να εμπνέει τόσο τους επιστήμονες όσο και τους ονειροπόλους.
